Từ ngày 01/7/2025, Luật Phòng cháy, chữa cháy và Cứu nạn, cứu hộ 2024 (Luật số 55/2024/QH15) chính thức có hiệu lực, thay thế và cập nhật nhiều nội dung quan trọng.
Luật mới làm rõ và mở rộng trách nhiệm của chủ sở hữu/ người đứng đầu cơ quan, tổ chức hoặc doanh nghiệp; trách nhiệm của người lao động. Đồng thời, các hành vi vi phạm có thể bị xử lý nghiêm hơn, bao gồm xử lý hành chính, hình sự.
Dưới đây là bảng so sánh những thay đổi về trách nhiệm, quyền hạn trong công tác PCCC & CNCH trước và sau 01/7/2025 (theo Luật PCCC & CNCH 2024 – Luật số 55/2024/QH15):
| Nội dung | Trước 01/7/2025 (Theo Luật PCCC 2001, sửa đổi 2013) | Từ 01/7/2025 (Theo Luật PCCC & CNCH 2024 – Luật số 55/2024/QH15) |
| 1. Trách nhiệm người đứng đầu cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp | – Quy định chung, chưa nêu rõ mức trách nhiệm cá nhân khi để xảy ra cháy nổ.
– Chủ yếu chịu trách nhiệm hành chính trong phạm vi quản lý. |
– Chịu trách nhiệm cao nhất, có thể bị xử lý hình sự nếu vi phạm quy định PCCC gây hậu quả nghiêm trọng.
– Phải lập, phê duyệt, triển khai phương án PCCC & CNCH và bố trí kinh phí, nhân lực cụ thể. |
| 2. Trách nhiệm CB-CNV (người lao động) | – Chỉ dừng ở mức “tham gia công tác PCCC khi được yêu cầu”.
– Không có quy định bắt buộc huấn luyện định kỳ. |
– Bắt buộc tham gia huấn luyện, diễn tập định kỳ.
– Có nghĩa vụ phát hiện, báo cáo nguy cơ cháy nổ, không được làm hư hại thiết bị PCCC. – Nếu vi phạm có thể bị xử phạt hành chính. |
| 3. Trách nhiệm người được phân công kiểm tra, giám sát | Không quy định rõ về vị trí, quyền hạn và chế độ kiểm tra nội bộ. | – Quy định rõ người kiểm tra nội bộ phải có phân công bằng văn bản, thực hiện kiểm tra định kỳ, báo cáo và đề xuất khắc phục.
– Có thể bị xử lý nếu buông lỏng kiểm tra. |
| 4. Lực lượng PCCC cơ sở | – Chủ yếu mang tính hình thức, hoạt động khi có yêu cầu của công an PCCC.
– Trang bị và huấn luyện còn tùy thuộc vào doanh nghiệp. |
– Phải được thành lập, huấn luyện, cấp chứng nhận và trang bị đầy đủ.
– Đề xuất người có thẩm quyền ban hành nội quy phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ, xây dựng, thực tập phương án chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ thuộc phạm vi quản lý – Thực hiện phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ trong phạm vi, nhiệm vụ được phân công và tham gia chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ khi được huy động – Nhà nước khuyến khích chuyên nghiệp hóa lực lượng cơ sở. |
| 5. Cơ chế kiểm tra, giám sát | Chủ yếu là tiền kiểm: cơ quan PCCC thẩm duyệt, kiểm tra trước khi đưa công trình vào hoạt động. | – Giảm tiền kiểm, tăng cường hậu kiểm: cơ sở tự kiểm tra, tự chịu trách nhiệm về an toàn PCCC.
– Cơ quan công an kiểm tra định kỳ, xử phạt nặng nếu phát hiện vi phạm. |
| 6. Mức xử phạt vi phạm | Mức phạt hành chính còn thấp (thường dưới 50 triệu đồng). | – Tăng mạnh mức xử phạt (tới hàng trăm triệu đồng).
– Có thể xử lý hình sự nếu gây thiệt hại về người hoặc tài sản. |
(Bài viết mang tính chất tham khảo, không thay thế cho các quy định pháp luật Việt Nam hiện hành.)